CÁC TRƯỜNG HỢP BỊ THU HỒI ĐĂNG KÝ DOANH NGHIỆP

Thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh nghiệp hay thu hồi đăng ký doanh nghiệp là tình trạng doanh nghiệp bị cưỡng chế thu hồi lại giấy phép bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền do vi phạm các quy định của luật doanh nghiệp. Vậy các trường hợp nào bị thu hồi đăng ký doanh nghiệp?

I. THẾ NÀO LÀ THU HỒI ĐĂNG KÝ DOANH NGHIỆP

Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (Hay còn gọi là giấy phép đăng ký kinh doanh, đăng ký kinh doanh, đăng ký doanh nghiệp) là văn bản bằng giấy hoặc điện tử mà cơ quan đăng ký kinh doanh cấp cho doanh nghiệp, ghi lại những thông tin về đăng ký thành lập doanh nghiệp. Là cơ sở xác nhận tư cách pháp nhân của doanh nghiệp.

Vì vậy, có thể hiểu, thu hồi đăng ký doanh nghiệp hay còn gọi là thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, thu hồi giấy phép kinh doanh là việc nhà nước không còn công nhận tư cách pháp nhân của doanh nghiệp, đồng nghĩa với việc doanh nghiệp mất tư cách tham gia các hoạt động kinh doanh. Việc thu hồi đăng ký doanh nghiệp được thể hiện thông qua cơ quan đăng ký doanh nghiệp (nơi đã cấp giấy phép) ra quyết định thu hồi đăng ký doanh nghiệp trên cơ sở các trường hợp vi phạm theo luật định.

II. THẨM QUYỀN THU HỒI ĐĂNG KÝ DOANH NGHIỆP

Căn cứ Điều 15 Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Phòng đăng ký kinh doanh như sau:

• Phòng đăng ký kinh doanh trực tiếp nhận hồ sơ đăng ký doanh nghiệp; chịu trách nhiệm về tính hợp lệ của hồ sơ đăng ký doanh nghiệp; cấp hoặc từ chối cấp đăng ký doanh nghiệp.
• Hướng dẫn doanh nghiệp và người thành lập doanh nghiệp về hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký doanh nghiệp; hướng dẫn Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện về hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký hộ kinh doanh.
• Phối hợp xây dựng, quản lý, vận hành Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp; thực hiện việc chuẩn hóa dữ liệu, cập nhật dữ liệu đăng ký doanh nghiệp tại địa phương vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
• Cung cấp thông tin về đăng ký doanh nghiệp lưu giữ tại Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp trong phạm vi địa phương quản lý cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Cơ quan quản lý thuế tại địa phương và theo yêu cầu của Cơ quan phòng, chống rửa tiền thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các cơ quan có liên quan và các tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật.
• Yêu cầu doanh nghiệp báo cáo về việc tuân thủ các quy định của Luật Doanh nghiệp theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 216 Luật Doanh nghiệp.
• Trực tiếp hoặc đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiểm tra, giám sát doanh nghiệp theo nội dung trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp.
• Kiểm tra, giám sát Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn về đăng ký hộ kinh doanh.
• Yêu cầu doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, ngành nghề tiếp cận thị trường có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài theo quy định tại khoản 1 Điều 67 Nghị định này.
• Thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động chi nhánh, văn phòng đại diện theo quy định pháp luật.
• Đăng ký kinh doanh cho tổ chức, cá nhân khác theo quy định của pháp luật.

Như vậy, thu hồi đăng ký doanh nghiệp thuộc quyền hạn của Phòng đăng ký kinh doanh.

III. CÁC TRƯỜNG HỢP BỊ THU HỒI ĐĂNG KÝ DOANH NGHIỆP

1. Nội dung kê khai trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp là giả mạo

Trong trường hợp doanh nghiệp cố tình kê khai thông tin giả mạo và bị Phòng ĐKKD nghi ngờ về tính xác thực của hồ sơ, Phòng ĐKKD sẽ gửi văn bản đề nghị cơ quan công an xác định hành vi giả mạo của doanh nghiệp. 

Cơ quan công an tiến hành xác minh và trả kết quả bằng văn bản cho Phòng ĐKKD trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được văn bản đề nghị. 

Tùy thuộc vào kết quả phản hồi từ cơ quan công an mà cách thức xử lý của Phòng ĐKKD sẽ khác nhau, cụ thể: 

• Trường hợp hồ sơ đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp, thông báo thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp là giả mạo:
  • Phòng Đăng ký kinh doanh ra thông báo về hành vi vi phạm của doanh nghiệp và ra quyết định hủy bỏ những thay đổi trong nội dung đăng ký doanh nghiệp được thực hiện trên cơ sở các thông tin giả mạo và cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, Giấy xác nhận về việc thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp trên cơ sở hồ sơ hợp lệ gần nhất trước đó.
  • Phòng Đăng ký kinh doanh yêu cầu doanh nghiệp làm lại hồ sơ để được xem xét cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, Giấy xác nhận về việc thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể gộp các nội dung thay đổi hợp pháp của các lần đăng ký, thông báo thay đổi sau đó trong một bộ hồ sơ để được cấp một lần đăng ký thay đổi mới;

• Phòng Đăng ký kinh doanh thông báo về hành vi kê khai hồ sơ đăng ký doanh nghiệp là giả mạo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

2. Doanh nghiệp thành lập bởi những người bị cấm thành lập doanh nghiệp 

Nếu chủ thể thành lập doanh nghiệp thuộc 1 trong các trường hợp bị cấm thì được xem là không thỏa mãn điều kiện thành lập doanh nghiệp. Phòng ĐKKD xử lý như sau:

• Đối với doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do cá nhân là chủ sở hữu: Phòng Đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp đã đăng ký ra thông báo về hành vi vi phạm đồng thời ra quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp;
• Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên, công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do tổ chức là chủ sở hữu, công ty cổ phần và công ty hợp danh:
  • Phòng Đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp đã đăng ký ra thông báo bằng văn bản yêu cầu doanh nghiệp thay đổi thành viên hoặc cổ đông thuộc đối tượng không được quyền thành lập doanh nghiệp trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày thông báo.
  • Quá thời hạn nói trên mà doanh nghiệp không đăng ký thay đổi thành viên hoặc cổ đông thì Phòng Đăng ký kinh doanh ra thông báo về hành vi vi phạm đồng thời ra quyết định thu hồi đăng ký doanh nghiệp.

3. Doanh nghiệp ngừng hoạt động kinh doanh 01 năm mà không thông báo với Cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế

Nếu phát hiện doanh nghiệp đã ngừng hoạt động kinh doanh từ 01 năm trở lên mà không thông báo đến cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế, Phòng ĐKKD sẽ xử lý như sau:

• Phòng Đăng ký kinh doanh thông báo bằng văn bản về hành vi vi phạm và yêu cầu người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp đến trụ sở của Phòng để giải trình.
• Sau 10 ngày làm việc kể từ ngày kết thúc thời hạn hẹn trong thông báo mà người được yêu cầu không đến hoặc nội dung giải trình không được chấp thuận thì Phòng Đăng ký kinh doanh ban hành quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

Để không bị thu hồi giấy phép đăng ký kinh doanh trong trường hợp này, doanh nghiệp nên gửi hồ sơ thông báo xin tạm ngừng kinh doanh đến Phòng ĐKKD, nơi doanh nghiệp đặt trụ sở trước ít nhất 3 ngày tính từ ngày tạm ngừng kinh doanh.

4.  Doanh nghiệp không gửi báo cáo đến Cơ quan đăng ký kinh doanh theo thời hạn

Doanh nghiệp không gửi báo cáo về việc tuân thủ quy định của Luật Doanh nghiệp 2020 cho cơ quan ĐKKD trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày hết hạn gửi báo cáo, hoặc kể từ ngày nhận được yêu cầu bằng văn bản từ cơ quan ĐKKD.

Phòng ĐKKD theo đó sẽ tiến hành xử lý như sau:

• Trong vòng 10 ngày làm việc, kể từ ngày kết thúc thời hạn nộp báo cáo, Phòng ĐKKD gửi thông báo bằng văn bản về hành vi vi phạm và yêu cầu người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp đến trụ sở để giải trình;
• Sau khi hết 10 ngày làm việc kể từ ngày kết thúc thời hạn trong thông báo mà nội dung giải trình không được chấp thuận hoặc người đại diện của doanh nghiệp không đến, Phòng ĐKKD ra quyết định thu hồi đăng ký doanh nghiệp.

5. Tòa án ra quyết định thu hồi hoặc đề nghị thu hồi bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác

Trường hợp Tòa án quyết định thu hồi đăng ký doanh nghiệp, Phòng Đăng ký kinh doanh ra quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp trên cơ sở quyết định của Tòa án trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày Phòng Đăng ký kinh doanh nhận được quyết định của Tòa án.

Trường hợp Phòng Đăng ký kinh doanh nhận được văn bản đề nghị thu hồi đăng ký doanh nghiệp của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của luật, Phòng Đăng ký kinh doanh thực hiện thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp theo trình tự, thủ tục quy định.

Phòng Đăng ký kinh doanh có trách nhiệm phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan trong việc xem xét nội dung giải trình liên quan đến thu hồi đăng ký doanh nghiệp.